Cumhurbaşkanı Erdoğan hemşirelere ''reçete yazma yetkisi'' hakkında açıklama yaptı.15.03.2017 17:18 Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın hafta sonu yaptığı açıklamalardan sonra "hemşirelere reçete yazma yetkisi" tartışılmaya başlandı. Peki ABD ve İngiltere'de durum ne?
Cumhurbaşkanı
Recep Tayyip Erdoğan, özel bir hastanenin açılışında yaptığı konuşmada,
hemşirelere reçete yazma yetkisine yönelik açıklamalar yaptı.
Erdoğan,
"Ben diyorum ki hemşirelik liselerinden mezun olanların önünü bizim
süratle açmamız lazım. İki yıllık meslek yüksek okullarının önünü
süratle açmamız lazım. Onların önünü açtığımız andan itibaren dört
yıllıklarda da şu anda diyelim ki Amerika'da dört yıllık hemşire aynı
zamanda doktor yardımcısı olarak görev yapıyor. Reçete yazma salahiyeti
var. Nerede? Hastanede. Bunu biz niye yapmıyoruz. Bunu biz de yapacağız"
diye konuştu.
Peki dünyada bu konuda durum nedir? Medimagazin İngiltere ve ABD'de yapılan uygulamayı araştırdı.
İNGİLTERE'DE HEMŞİRELER NE ZAMAN REÇETE YAZMAYA BAŞLADI?
Hemşirelerin
reçete yazıp yazamayacağına dair tartışmalar ilk kez 1986 yılında
Birleşik Krallık ajandasında yerini aldı. Sağlık ve Sosyal Hizmetler
Poliçesi kapsamında 2001 yılında kabul edilen özel bir kanunla kısıtlı
bir şekilde hemşirelere reçete yazma hakkı tanındı. Hemşirelerin reçete
yazabilmesi için, bir alanda deneyimleşmiş olması ve yeterli eğitime
sahip olması gerekli kılındı. Böylece hemşireler; hafif yaralanmalar,
ufak rahatsızlıklar, palyatif bakım gibi sınırlı bir şekilde formülize
edilmiş durumlar dahilinde reçete yazabilmekteydi.
2005’te
yeniden gündeme gelen tartışmalarda hemşireler tarafından reçete
yazımının genişletilmesi söz konusu oldu. 10 Kasım 2005’te Birleşik
Krallık Sağlık Sekreteri Patricia Hewitt, Birleşik Krallık Sağlık
Departmanı’nın hekim olmayan sağlık hizmetleri profesyonellerinin ilaç
yazım alanının genişletebileceğini duyurdu. Hastaların güvenliğinin de
dikkate alındığı süreçte, hemşireler için en az 3 yıl deneyim öngörüldü.
Bunun yanında hemşirelerin bir alanda özelleşmiş olmaları, kalifiye
olmaları ve kendi alanlarında tecrübe sahibi olmaları şartlar arasında
sayıldı.
HEMŞİRELER TEDAVİ SÜRECİNDE ÖNEMLİ ROL OYNUYOR
Şu
anda, Birleşik Krallık’ta genişletilmiş bağımsız reçete yazabilmek için
başvuruda bulunan hemşireler 38-40 günlük kursları uzman birinin
denetim ve gözetiminde, yazılı sınavlar ve klinik uygulamalar üzerinde
tamamlayarak yeterlilik belgesi alabiliyorlar. Sertifikaya sahip her
hemşireye bir tanımlama numarası veriliyor ve hemşirelerin girmiş olduğu
reçeteler reçete fiyatlandırma yetkilileri tarafından da takip edilip
görülebilir hale getiriliyor. Hemşirelerin reçete yazabilir hale
getirilmesiyle birlikte hemşireler hem tedaviye ulaşım sorunu çözümünde
kendilerini geliştirerek önemli bir rol oynuyor, hem de sırada bekleyen
hastalar daha fazla vakit kaybetmemiş oluyorlar.
Değişikliklerle
birlikte, eski mezun hemşireler de reçetelendirmeye ilişkin kursları
tamamlamaya cesaretlendiriliyorlar, eğitimlerini bir kez tamamladıktan
sonra da bilgilerini güncellemeye teşvik ediliyorlar. Hemşireler astım,
diyabet gibi kronik hastalıklarda da reçete yazma hakkında sahip oluyor.
Bugün Birleşik Krallık’ta, bağımsız reçete yazabilen hemşireler, kendi
yetki ve becerilerinin kapsamına giren; Diamorfin, Kokain ve Dipipanone
haricindeki diğer kontrol altında reçetelendirmesi yapılan ilaçlar da
dahil her ilacı yazabiliyor.
ABD'DE DURUM NASIL?
Amerika'da
yeni mesleğe girmiş hekim sayısı, emekli olacak hekim sayısına göre
daha düşük. Yakın gelecekte hekim açığının daha da artacağı düşünülüyor.
Amerika'da özel görevler için yetiştirilmiş (eğitim hemşiresi, reçete
yetkili hemşire) hemşirelerin bu boşluğu dolduracak çalışan grubu olduğu
ve olması gerektiği düşünülüyor.
DOKTORLAR NEDEN ENDİŞELİ?
Amerika'da
48 eyalette reçete yetkisi verilmiş hemşireler bulunuyor, Ocak 2017'de
Florida'nın da eklenmesi ile bu sayı 49'a çıktı. Çalışmalarda,
hastaların reçete yetkisi verilmiş hemşirelerden en az hekimler kadar
memnun oldukları, hatta daha az bekledikleri için memnuniyetlerinin daha
da arttığı gösterilmiş. Yine hekim saatine göre hemşirelere ödenen
ücret daha düşük olduğu için bu uygulama daha maaliyet etkin bir
uygulama olarak değerlendiriliyor.
HEMŞİRELERİN SORUMLULUĞU ARTIYOR
Ancak
bu uygulamalar hekimler arasında hoş karşılanmıyor, işlerinin
ellerinden alınacağı korkusu uyandırıyor. Bir diğer yön de hemşireler
tarafından korkuyla karşılanmakta, alınan sorumluluğun defansif tıbbın
uygulandığı zamanımızda, hemşirelere göre fazla olduğu düşünülmekte.
